მეტა-ლიდერობა: ფიქრზე ფიქრი, როგორც თანამედროვე ლიდერის უნარი

ავტორი: თამარ ყაჭაშვილი 

❝ ნამდვილი ლიდერობა იწყება მაშინ, როდესაც ფიქრზე ფიქრს იწყებ.❞

თანამედროვე მენეჯერული რეალობა სავსეა არასტაბილურობით, პარადოქსებითა და სწრაფად ცვალებადი კონტექსტით. ასეთ სისტემაში წარმატებული მენეჯერი აღარ რეაგირებს მხოლოდ ამოცანებზე — ის აანალიზებს იმ აზროვნების ჩარჩოებს, რომლებზეც თავის გადაწყვეტილებებს აფუძნებს.

 რა არის მეტა-ლიდერობა?

მეტა-ლიდერობა გულისხმობს კოგნიტიურ თვითშეგნებას — ლიდერის უნარს, გააცნობიეროს და შეაფასოს საკუთარი ფიქრის პროცესები. ეს მიდგომა მოითხოვს მეთოდურ დაკვირვებას, რადგან სწორედ ფიქრის „კულისებში“ იმალება გადაწყვეტილებებისა და სტრატეგიების ხარისხი.

რატომ არის მეტაკოგნიცია კრიტიკული მენეჯერული უნარი?

ბოლო წლების გამოკვლევებმა (Morin, 2022; Grant & Dweck, 2021) ცხადყო, რომ მეტაკოგნიტიური უნარები ლიდერის განვითარებისთვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია. ისინი ამყარებენ:

• კრიტიკულ და სისტემურ აზროვნებას;

• ადაპტაციის უნარს გაურკვევლობისა და სტრესის პირობებში;

• სტრატეგიული თვითრეფლექსიის უნარს.

ლიდერი, რომელიც ფიქრობს ფიქრზე, ქმნის გაცნობიერებულ, მოქნილ და მდგრად მენტალურ სივრცეს. ასეთ ლიდერს აღარ მართავს მხოლოდ ინტუიცია ან ჩვევები — ის ფლობს საკუთარ აზროვნებას.

როგორ გამოიყურება მეტა-ლიდერობა პრაქტიკაში?

მეტა-ლიდერი ხშირად უსვამს საკუთარ თავს ისეთ კითხვებს, როგორებიცაა:

• „რატომ ავირჩიე ეს კონკრეტული გზა?“

• „რის საფუძველზე ვასკვნი, რომ ეს გადაწყვეტილება სწორია?“

• ,,რამე გამომრჩა ჩემს ფიქრში?“

ასეთი მიდგომა ავითარებს კოგნიტიურ სიფხიზლეს — უნარს, რომელიც აუმჯობესებს როგორც გუნდის მართვას, ისე სტრატეგიულ ხედვასა და სწორი მიმართულებით მოქმედებას.

რატომ არის მეტა-ლიდერობა გარდატეხის საფუძველი?

მეტა-ლიდერობა არ არის ინტელექტუალური ფუფუნება — ეს არის ლიდერისთვის პრაქტიკული და აუცილებელი აზროვნების ჩარჩო, რომელიც ეფექტურად მუშაობს კომპლექსურ და არაწრფივ სისტემაში.

ის ეხმარება მენეჯერს:

• სწორად მოახდინოს ორიენტაცია რთულ და მრავალგვაროვანი ფაქტორებით გაჯერებულ რეალობაში;

• შეინარჩუნოს შინაგანი სიცხადე და ემოციური სტაბილურობა;

• გააღრმავოს სტრატეგიული აზროვნება გარემოებების ცვლადობის პირობებში.

მეტა-ლიდერობა ავითარებს მენეჯერული აზროვნების ანალიზის უნარს და ინტეგრირებულობას და აყალიბებს ლიდერობის ახალ ხარისხს.

გამოყენებული წყაროები:

• Zohar, D. & Denham, S. (2020). Cognitive Depth in Leadership.

• Morin, A. (2022). Thinking About Thinking in Leadership Contexts.

• Grant, A. & Dweck, C. (2021). Strategic Self-Reflection and Leadership Effectiveness. Stanford University.